Rodzaj obiektu: zegar
Datowanie opisowe: XVIII wiek
Wytworzenie obiektu - miejsce: Niemcy (Europa)
Technika: inne > zegarmistrzostwo
Tworzywo: przetworzony > metal > stop > stop miedzi > mosiądz
Wymiar - szerokość: 9.2 cm
Wymiar - wysokość: 16.5 cm
Wymiar - głębokość: 6.2 cm
Słowa kluczowe: Europa; Łańcut; Zamek; metal; zegar
Nota popularyzatorska:
Zegar kominkowy z budzikiem w kształcie prostopadłościanu. Od góry zakończony został łamanym, jednopłaszczyznowym daszkiem o liniach półkolistych z uchwytem w formie pierścienia wsparty na czterech nóżkach naśladujących linie dachu. Ścianka przednia została ozdobiona grawerowanym ornamentem roślinnym, zaś ścianki boczne są przeszklone. Również tarcza zegarowa jest grawerowana rzymskimi cyframi godzin i arabskimi na pasie zewnętrznym wskazującymi minuty. W centrum znajduje się tarcza budzika z grawerowanymi arabskimi cyframi godzin.
Pomysł zegara sygnalizującego (zazwyczaj akustycznie) żądaną godzinę pochodzi ze starożytności. Według legendy, twórcą pierwszego budzika – zegara wodnego, wyposażonego w gwizdek, przez który uchodziło wypierane o określonej porze z wewnętrznego zbiornika powietrze – miał być grecki filozof Platon.
Od schyłku XVIII w. wzrosło zapotrzebowanie na budziki jako „strażnika czasu”, co wiązało się z rozwojem przemysłu, komunikacji, procesów technologicznych. Zaczęto coraz bardziej cenić czas. Rozwój przemysłowej produkcji budzików w XIX w. nastąpił głównie w Niemczech i Francji, ale już pod koniec stulecia praktycznie każde państwo w Europie miało swoje wytwórnie.
dr Daniel Reniszewski
