Do zbiorów Muzeum-Zamek w Łańcucie w roku 2025 nabyte zostały na polskim rynku antykwarycznym dwa wyjątkowe obiekty. Oba trafią finalnie na stałe ekspozycje do Zamku.
"Zakupiona francuska szafa, 1765-1775, sygn. DELORME".
Pierwszym jest przeszklona, francuska, sygnowana szafa XVIII w. szafa będąca dziełem znanego paryskiego ebenisty Adriena (?) Delorme’a [jednego z trzech braci - jako sygnatura występuje tylko nazwisko DELORME- odciśnięta dwukrotnie na wewnętrznej stronie prawej, bocznej ściany], działającego, jako mistrz w latach 1748 - ok.1783. Mebel o eleganckiej formie, przejściowej pomiędzy stylami Ludwika XV i Ludwika XVI, powstał w latach 1765-1775; fornirowany jest drewnem różanym i palisandrowym ułożonymi w jodełkę, co charakteryzuje wyroby Adriena Delorme’a. Drzwi z dwoma symetrycznymi, pionowymi otworami wypełnione były pierwotnie mosiężną siatką, co charakterystyczne było aż do końca XIX wieku dla szaf bibliotecznych, wtórnie zastąpione szybami, bowiem omawiana szafa początkowo biblioteczna została przeznaczona na witrynę.
"Jeden z talerzy chińskich z okresu Ksangxi z kolekcji łańcuckiej".
Także jako witryna eksponowana będzie w Korytarzu Białym na I piętrze Zamku – wystawione w niej będą chińskie porcelanowe 4 talerze i 2 półmiski z okresu Kangxi z lat 1723-1735, nabyte do zbiorów muzeum, a należące przed 1944 rokiem do historycznych zbiorów łańcuckich. Znaczny ich zespół eksponowany był od końca XIX wieku do 1944 roku, właśnie w Korytarzu Białym w czterech przeszklonych XVIII w. szafach francuskich.
Zakup dokonany został z celowej dotacji Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie.
"Zakupiona rzeźba konia, Francja, k. 1. ćw. XIX w., część zabawki „koń na biegunach”.
Drugim eksponatem jest pełnoplastyczna rzeźba konia stanowiąca część zabawki „koń na biegunach” powstała we Francji w końcu 1 ćw. XIX wieku. Zakup ten wchodzi w zakres projektu „Pokój dziecięcy w zamku Potockich”, którego celem jest stworzenie nowej stałej ekspozycji ukazującej pokój dziecięcy w oparciu o historyczną ikonografię i archiwalia.
Zakupiona rzeźba konia, stanowiąca część zabawki „koń na biegunach” odpowiada charakterowi takiej zabawki, zarejestrowanej przez Wilibalda Richtera, malarza widoków i wnętrz oraz Józefa Sonntaga, znanego portrecistę, których zatrudniali na przestrzeni wielu lat Arturostwo Potoccy z Krzeszowic i właściciele krakowskiego pałacu „Pod Baranami”. Artur był, młodszym bratem I ordynata Alfreda Potockiego.
"Fragment widoku Sali Balowej ( zb.MZŁ), z ok 1825 roku autorstwa Wilibalda Richtera ukazujący zabawę dzieci Alfreda Potockiego z Łańcuta, Henryka Lubomirskiego z Przeworska i Adama syna Artura Potockiego z Krzeszowic, który dosiada konia na biegunach".
Znana jest ogromna zażyłość braci i ich rodzin oraz fakt wspólnego wychowywania w Łańcucie, wraz z przyszłym drugim ordynatem Alfredem Józefem pod okiem Józefiny Alfredowej Potockiej, jedynego syna Arturów, Adama, urodzonego zresztą w zamku łańcuckim w tym samym 1822 roku co jego kuzyn.
Rzeźba konia z wiernie oddanymi szczegółami anatomicznymi z rzędem jeździeckim – ogłowiem, naszyjnikiem, podbrzusznikiem siodłem i czaprakiem pod nim, ma dodane metalowe munsztuk w pysku i strzemiona mocowane po bokach kłody. Brązowe oczy wykonane są ze szkła a ogon z końskiego włosia. Konik ukazany jest w biegu jednak z takim ustawieniem kończyn, które nie odpowiada naturalnemu, jednemu z chodów, czy ich ułożeniu podczas skoku - przednimi i tylnymi w ten sam sposób wyciągniętymi odpowiednio do przodu i tyłu - co wiązało się z koniecznością zamocowania czterech kopyt znajdujących się na jednej wysokości, na płozach. Brakujące płozy, które zostaną zrekonstruowane obok przeprowadzonej konserwacji samej rzeźby były dość wysokie i wolutowo zakończone na końcach.
Konik był pierwotnie polichromowany - miał białą (czyli siwą) sierść, kopyta czarne; ogłowie z naszyjnikiem, podbrzusznikiem oraz siodło lazurowe; popręg i czaprak rdzawoczerwone, bordiura czapraka była czerwono-lazurowa, a płozy zielone. Ta historyczna kolorystykę przywrócą.
Zakup dokonany został z celowej dotacji Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie.
Dr Aldona Cholewianka-Kruszyńska
Kurator Zbiorów i Ekspozycji Historycznych
