Dyrektorzy

Niewielki obraz, za szkłem, (owal w prostokącie) przedstawia portret 12 –letniej dziewczyny, podlotka, ukazanej w półpostaci, na neutralnym tle. Obraz ujęty w drewnianą, profilowaną złoconą ramę ozdobioną dwoma rodzajami ornamentów w układzie pasowym – rybią łuską i stylizowanych wolich oczu. Obraz sygnowany i datowany z lewej strony u dołu „Schmidt 1799„. Niestety do tej pory ni udało się ustalić autorstwa (było kilku o tym nazwisku). Na dolnej listwie ramy pośrodku podłużna tabliczka z napisem „Cecylia Baydel”. Obraz pochodzi z kolekcji Lubomirskich i został wywieziony zagranicę przez ostatniego ordynata łańcuckiego Alfreda Potockiego w 1944 r. W 1981 r Ministerstwo Kultury i Sztuki odkupiło portret z Galerii Heim w Londynie i przekazało do zamku łańcuckiego. Cecylia Beydale (Baydel) (ur. w 1787 r w Paryżu, zm. w lipcu 1851 r w Paryżu) to nieślubna córka Izabelli z Flemingów Czartoryskiej i Kazimierza Rzewuskiego. Większość dzieci Izabelli jej mąż Adam Kazimierz Czartoryski uznawał za swoje, nawet jeżeli nie była to prawda. W tym przypadku było to niemożliwe, gdyż w tym czasie Izabella i jej mąż przebywali oddzielnie. Nazwisko Cecylia otrzymała po swoim ojcu – Kazimierz Rzewuski pochodził z podlaskiej rodziny Beydów. Przebywała w Paryżu do wybuchu rewolucji francuskiej, kiedy ostała przewieziona do pałacu Czartoryskich w Puławach, gdzie zajęła się nią przyrodnia siostra Maria. W 1808 r zakochał się z wzajemnością w przyrodnim bracie Konstantym Adamie Czartoryskim. Niestety nie mogli zawrzeć związku małżeńskiego (bliskie pokrewieństwo). Ta zawiedziona miłość odbiła się na zdrowiu psychicznym Cecylii, a liczne propozycje małżeństwa były przez nią odrzucane. Po śmierci swego ojca Rzewuskiego w 1820 r otrzymała w spadku majątek, który pozwolił się utrzymać jej i Marii po konfiskacie rodzinnych posiadłości za popieranie powstania listopadowego (majątek został zajęty przez wojska rosyjskie). W 1838 r wraz z opiekunką Marią Czartoryską wyjechały do Paryża i zamieszkały w rezydencji Hotel Lambert, gdzie w 1851 r Cecylia zmarła. Jej prochy sprowadzono kilka lat później do mauzoleum Czartoryskich w Sieniawie. Obrazek (wraz z Portretami Henryka Lubomirskiego i Fryderyka Lubomirskiego) eksponowany jest w Salonie Bouchera na I p zamku łańcuckiego. Wszystkie trzy portrety maja tę samą kompozycję.

Bożena Rybkowska